22 augustus 2011

Konya, TK – Mevlana Mausoleum

In Konya staat natuurlijk het Mevlana Museum, ook wel Mausoleum van Mevlana genoemd, op het programma. Het museum is in feite een uitgebreide vorm van de oorspronkelijk derwisjwoning, waar nu de tombe van Mevlâna staat. Het is een ommuurd complex met daarbinnen verschillende gebouwen met koepeldaken met in top de opvallende groenbetegelde torenkoepel van het hoofdgebouw. Het is meteen duidelijk dat dit een bedevaartsoord is voor de moslims want Mevlâna wordt gezien als een van de grootste mystici van de islamitische wereld. Zelf heeft hij dat niet gewild, want zijn ideologie luidde: “het echte mausoleum moet in je hart gebouwd worden”.
                                                           
Recht voor me, ongeveer in het midden van de marmeren plavuizen, ligt de ablutiefontein zoals men die bij de moskeeën aantreft, de sardivan. Mannen en vrouwen gebruiken hem voor de rituele wassing. Vóór het betreden van de Semahane, t.t.z. de Ceremoniezaal, krijg ik plastic sokjes die ik over mijn schoeisel hoor te trekken en dan mag ik binnen. Oorspronkelijk werden hier de dansceremonies uitgevoerd, maar nu is het een tentoonstellingsruimte. Rechts liggen een paar schitterende vertrekken die in elkaar overlopen en waar de in groene zijde gehulde tombe van Mevlâna staat. De muren zijn versierd met zwarte en vergulde kalligrafieën op warmkleurige ondergrond. Het Mausoleum telt 65 sarcofagen, die van de mannen versierd met een tulband en die van de vrouwen zonder. Ze zijn bedekt met zijdefluweel en Osmaanse tapijten. Hoog boven in de muren, net onder de bogen, filteren kleurrijke glas-in-lood ramen het zonlicht. Er hangen kristallen luchters en pastelkleurige lampionlampen, die allen bijdragen tot een heel unieke sfeer. Behalve de kleding van Mevlâna, worden hier ook zijn muziekinstrumenten en kostbare manuscripten bewaard, en in een parelmoeren kistje zou zowaar zijn baard bewaard worden.
                                                           
Er is echt veel volk, vooral vrouwen, die overal op de muurtjes en stoepjes even uitrusten als je ze al niet binnen bent tegengekomen. Het is een mengelmoes van kleding, al kan ik niet van klederdracht spreken, maar ingewijden moeten vast kunnen vertellen uit welke streek ze komen. Vandaag is het namelijk een lang weekend i.v.m. de Dag van de Jeugd morgen, die Atatürk ingesteld heeft. Veel gesluierde pelgrimsvrouwen uit het hele land stromen hier blijkbaar naartoe en het respect en de eerbied die ze uitstralen is bijna tastbaar.

De sfeer hier is trouwens moeilijk te omschrijven want er hangt iets “oosters” in de lucht, iets van de sprookjes van Duizend-en-een-nacht, maar ook iets van warmte en dankbaarheid waar iedereen zielsverwant is. Raar als ik dat zelf zo lees, maar dit is de beste omschrijving die ik kan geven. Met de groep waar in bij hoor, zijn we blijkbaar de enige niet-moslims die hier rondlopen, maar niemand neemt er aanstoot aan of kijkt ons vreemd of vijandig aan. De echt fanatieke hoofddoekjes lopen blijkbaar in onze westerse steden rond. Raar, hé?
                                                           
In de ruimtes tegenover het Mausoleum is een fijne tentoonstelling ingericht met taferelen uit het dagelijkse leven van de Derwisjen, met levensgrote poppen in authentieke kleding. Meer uitleg over dit schitterende museum/mausoleum is bij voorbeeld op deze site van ExploreTurkey te lezen.

Het wordt me hier duidelijk gemaakt dat onze vertaling van “dansende derwisjen” eigenlijk niet juist is. In feite kan iedereen Mevlana worden, t.t.z. dat je kunt leren dansen, al is dansen ook weer niet de juiste term, het is eerder ronddraaien. Men zou dus eerder van “draaiende Mevlana’s” moeten spreken. Derwisj wordt je alleen maar als Allah het wil, het is iets tussen Hem en jou. Je hoort dan het goede te doen tegenover de anderen, je medemens te helpen.

Iets verderop is een groot modern Cultureel Centrum opgetrokken van metaal en glas in een keurige parkaanleg. Het is hier dat het jaarlijkse Mevlana Festival gehouden wordt, een feestelijk gebeuren dat elk jaar trouw op de Turkse TV uitgezonden wordt – de moeite van het kijken waard, zeker als je zelf nooit tot in Konya geraakt bent.
mei 2005

13 augustus 2011

Sofia, BU - Archeologisch Museum

Mijn wens is eigenlijk om naar het Nationaal Museum te gaan voor het Tracische goud. Die droom wordt meteen de bodem ingeslagen want niet alleen ligt dat museum aan de andere kant van de stad, maar de verzameling is bovendien op tournee door Amerika voor drie jaar. Wat een tegenvaller!


Het Archeologisch Museum daarentegen ligt tegenover het Presidentiële Paleis en staat bekend als zijnde het oudste museum van de stad.
                                                           
Er is niet veel volk, maximum een man of tien, heerlijk om deze indrukken in alle rust op te nemen. 

De Tracische afdeling blijkt boven te liggen, achter een hek en nog een hek voor een deur met smalle trap naar boven. Daar begint de collectie bij 8.000 jaar vóór Christus, niet te bevatten! De voorwerpen liggen allemaal achter glas en zijn zeer goed tentoongesteld met spots en uitleg, ook in het Engels. De blikvangers zijn uiteraard de juwelen: zilveren en gouden beslagwerk voor de harnassen, gouden borstplaten en dodenmaskers in de stijl van Agamemnon en een paar schitterende gouden kronen. 

Ik ben ook erg onder de indruk van de Romeinse invloed in Bulgarije die tot de 5de-6de eeuw heeft stand gehouden. Zo bv. een eigen soort Tanagra beeldjes, heel kunstig en levendig, en een op brons gegraveerd oorkonde, een soort diploma van een Romeinse soldaat, die als een moderne laptop staat opgesteld. Ik mag gelukkig hier binnen wel fotograferen.

Pure juweeltjes staan hier te pronken hoor! 

3 augustus 2011

Zeugma, TK - Museum van Gaziantep

Voor mij is Gaziantep een bestemming op zich, want in het plaatselijke museum zijn schitterende Romeinse mozaïeken ondergebracht die ik absoluut wil zien.

Nou die zijn inderdaad schitterend, want in tegenstelling tot de gangbare techniek om kleine gekleurde steentjes te gebruiken hebben de kunstenaars hier veelvuldig marmer en zelfs glas gebruikt waardoor de kleuren veel sprekender en helderder zijn. Wat een pracht! Ik ben er helemaal opgewonden van en wil alles tegelijk zien en lezen en fotograferen. De vloeren zijn trouwens met kennis van zaken tentoongesteld, soms liggend met daarvoor een verhoging om een beter overzicht te krijgen, dan weer staande tegen de muur. Alles keurig met uitleg en plattegrond, jeetje, ik kan hier wel een halve dag doorbrengen! Van op de gaanderij op de eerste verdieping heb ik dan weer een schitterend overzicht. Soms zijn ook de fleurige muurfresco’s bewaard gebleven en keurig in situ geplaatst.

Al deze mozaïeken, fresco’s en andere vondsten zijn afkomstig uit Zeugma (het Griekse Seleucos), ooit een Romeinse garnizoensstad aan de Eufraat, die de oostelijke grens van het Romeinse Rijk vormde. Nu zijn de Turken al een aantal jaren dammen op de Eufraat en de Tigris aan het bouwen zodat de arme oostelijke provincies zich kunnen ontwikkelen. Dit is een gigantisch project dat de naam GAP gekregen heeft (het Zuidoost-Anatolië-Project) en de 22 dammen moeten er voor zorgen dat er een gebied zo groot als heel België bevloeid kan worden en dus vruchtbare grond kan opleveren. Duizenden mensen moesten hun dorpen verlaten en elders een onderkomen vinden.

Ook de ruïnes van het oude Zeugma ontkwamen niet aan dit lot en in allerijl hebben archeologen uit alle windstreken gered wat maar te redden viel. Een schijntje is dat natuurlijk, maar de vooruitgang is niet te stuiten, zo blijkt hier als elders. Een deel van de mozaïeken maar ook een aantal fresco’s staan hier te pronken en voor een volledig overzicht verwijs ik mijn lezers gewoon door naar mijn foto’s – die spreken boekdelen.

Voor mijn doen is dit bezoek uiteraard weer eens te kort, maar ik ben toch ontzettend blij dat ik deze mozaïeken met eigen ogen heb mogen bewonderen!

[Klik hier voor foto's van Zeugma uit het Museum van Gaziantep]